ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Απόφαση 345/2021 /
ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
ΣΧΟΛΙΟ: Με την παρούσα Απόφαση κρίνεται εφαρμοστέα η διάταξη του άρθρου 66 παρ 8 Κωδ. Συντάξεων που προβλέπει τη μη αναδρομικότητα απαίτησης από συνταξιοδοτικό δικαίωμα συνταξιούχου ο οποίος επικαλείται μεταστροφή της Νομολογίας για την καταβολή του.
(Απόσπασμα)
...Αν και η νομολογία, κατά τη συνταγματική αντίληψη περί διάκρισης των λειτουργιών, δεν αποτελεί αυτοτελή πηγή του δικαίου, εν τούτοις στην έννοια του "νόμου", στον οποίο υπόκεινται σύμφωνα με το άρθρο 87 παρ. 2 του Συντάγματος οι δικαστές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, περιλαμβάνεται και η νομολογία των ανώτατων δικαστηρίων όταν είναι πάγια, με την οποία ερμηνεύεται ο "νόμος". Μεταστροφές πάγιας νομολογίας, επιχειρούμενες από δικαστήρια της ουσίας, δεν αποκλείονται, αλλά, για να είναι σύμφωνες με την απαίτηση ασφάλειας του δικαίου που απορρέει από τη γενικότερη αρχή του κράτους δικαίου, πρέπει να αιτιολογούνται είτε ως συνάρτηση μιας ευρύτερης εξέλιξης της έννομης τάξης είτε ως αποτέλεσμα της μεταβολής των κοινωνικών συνθηκών, που, και στις δύο περιπτώσεις, επιβάλλουν νέα ερμηνευτική προσέγγιση των ισχυουσών ρυθμίσεων. Εξ άλλου, τόσο οι απαιτήσεις που απορρέουν από την αρχή της αναλογικότητας όσο και οι ειδικότερες σταθμίσεις τις οποίες επιβάλλει η αρχή της δίκαιης ισορροπίας ενσωματώνονται κατ’ αρχήν στις νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες και διασφαλίζουν σε νομοθετικό επίπεδο την τήρηση των αρχών αυτών. Αν οι εν λόγω αρχές γίνονταν αντιληπτές ως επιβάλλουσες σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση εφαρμογής του νόμου που τις πραγματώνει την επανεξέταση από όργανα της εκτελεστικής λειτουργίας εκ νέου της ορθότητας της νομοθετικής στάθμισης θα κατελύετο η έννοια του νόμου ως κανόνα γενικής εφαρμογής ίσου προς όλους.
Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, το δικάσαν Τμήμα εκκινώντας από την καινοφανή στη νομολογία παραδοχή ότι η μη αναδρομική ικανοποίηση των επίδικων αξιώσεων από συνταξιοδοτικά δικαιώματα οφείλεται σε «σφάλμα των συνταξιοδοτικών οργάνων», και όχι στην εφαρμογή ρητής νομοθετικής ρύθμισης, δέχτηκε για πρώτη φορά στη νομολογία ότι για το προηγούμενο της έκδοσης της …/2007 πράξης χρονικό διάστημα υφίσταται γεγεννημένη περιουσιακή αξίωση του ήδη αναιρεσίβλητου και ότι με την επιχειρούμενη με το άρθρο 66 παρ. 8 του Συνταξιοδοτικού Κώδικα επέμβαση στην περιουσία του δεν τηρείται η δίκαιη ισορροπία μεταξύ της προστασίας της τελευταίας και των επιταγών του γενικού συμφέροντος, διαπιστώνοντας εξ αυτού του λόγου παραβίαση του άρθρου 14 της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του (πρώτου) Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής. Όμως, η εφαρμοσθείσα διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 66, με την οποία περιορίζεται η αναδρομικότητα των αποτελεσμάτων των εκδιδόμενων βάσει αυτής πράξεων, ουδόλως αντίκειται στις προαναφερθείσες διατάξεις της ΕΣΔΑ. Και τούτο διότι, η προβλεπόμενη στον νόμο διαφορετική μεταχείριση, ως προς την έκταση της αναδρομικής ικανοποίησης των αξιώσεών τους από συνταξιοδοτικά δικαιώματα, των δικαιούχων, των οποίων το συνταξιοδοτικό δικαίωμα προσδιορίστηκε με βάση τη διάταξη αυτή και όσων δικαιώθηκαν δικαστικά, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 60 παρ. 1, δικαιολογείται αντικειμενικά, καθώς πρόκειται για πρόσωπα που δεν τελούν υπό ουσιωδώς όμοιες συνθήκες, δεδομένου ότι η πρώτη κατηγορία δεν επέδειξε ενδιαφέρον για τη δικαστική προσβολή της σχετικής πράξης ή απόφασης της διοίκησης (ΕλΣ Ολ. 2627/2006, 281/2009). Εφόσον δε, η επίμαχη ρύθμιση κείται εντός του περιθωρίου εκτίμησης του νομοθέτη, ως ειδική δε διάταξη επικρατεί κάθε άλλης αντίθετου περιεχομένου, δεν απόκειται στον δικαστή να υποδείξει στον νομοθέτη άλλη επιλογή, όπως είναι η εφαρμογή της διάταξης της παραγράφου 1 του άρθρου 60. Τέλος, όσον αφορά την αποδοχή ότι «πρέπει σε κάθε περίπτωση να προκύπτουν από συγκεκριμένα στοιχεία οι επιπτώσεις που θα έχει στη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος η εφαρμογή της τριετούς αναδρομής του άρθρου 60 παρ. 1 του Συνταξιοδοτικού Κώδικα ως προς την ικανοποίηση των σχετικών συνταξιοδοτικών αξιώσεων» κάθε φορά από τον αριθμό των αιτήσεων των συνταξιούχων, το Δικαστήριο κρίνει ότι αν γινόταν δεκτό ότι όργανο της εκτελεστικής λειτουργίας οφείλει σε κάθε περίπτωση να προβαίνει σε τέτοιου είδους εκτιμήσεις, που εξαρτώνται και από το τυχαίο γεγονός του αριθμού των σχετικών αιτήσεων των συνταξιούχων, θα ανατρεπόταν η ισότητα μεταχείρισης των συνταξιούχων, πέραν των πρακτικών δυσχερειών επίτευξης ενός τέτοιου υπολογισμού...''
ΠΗΓΗ: ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
